चित्रबहादुर केसी, अध्यक्ष, राष्ट्रिय जनमोर्चा
राष्ट्रिय जनमोर्चाले सुरु गरेको संघीयता विरोधी आन्दोलन कहाँ पुग्यो ?
हाम्रो आन्दोलन निरन्तर जारी छ । अहिले हामी पार्टीको आन्तरिक सांगठनिक क्रियाकलापमा छौ । पार्टी सुदृढीकरण अभियान थियो र त्यसमा लागेका छौ । त्यस बाहेक अरु समयमा हाम्रो संघीयता विरोधी आन्दोलन जारी छ ।
संघीयताको विरोध गर्नुको कारण के होला ?
संघीय प्रणालीको हामी विरोधी होइनौ । संसारमा ४० प्रतिशत जनताले संघीय प्रणाली अपनाएका छन् । नेपालको सन्दर्भमा संघीय प्रणाली बेठीक छ भन्ने हाम्रो भनाई हो । किनभने संघीय प्रणाली लागू गर्नका लागि त्यसका आधारहरु हुन्छन् तर नेपालमा त्यो कुनै पनि आधारहरु छैनन् । आधाहरु भएको देशमा संघीय प्रणाली सफल भएको छ भने नभएको देशहरुको त अस्तित्व नाश भएको छ ।
नेपालमा संघीयताको बारेमा उठ्ने कुरामा डरलाग्दो अवस्था के छ भने जातीय आधारमा संघीय राज्य रे, यहाँ त एक सय भन्दा बढी जातीहरु छन् ।
एकातिर ५-६ प्रतिशत जनसंख्या भएको ४-५ ओटा जातीलाई अलग राज्य दिने, उनीहरुलाई आत्म निर्णयको अधिकार दिने, ती जातीहरुलाई अग्राधिकार दिने अनि अर्कोतिर एक मधेश स्वायत प्रदेश, आत्म निर्णयको अधिकार, समुहगत नेपाली सेनामा प्रवेश । जुन रुपमा संघीय प्रणाली नेपालमा प्रवेश गर्न लागेको छ । त्यसको कारणले देशको राष्ट्रियता, सार्वभौमिकता, अखण्डताको साथ साथै मुलुकै रहने स्थिति छैन । त्यसकारण नेपाली जनताले संघीय प्रणालीलाई खारेज गरेन भने संघीय प्रणालीले नै नेपाललाई खारिज गर्छ ।
संघीयताले त देश टुक्रिदैन नी, हाम्रो छिमेकी भारतमा पनि छ नी ?
भारत विशाल देश हो, व्रीटिस उपनिवेशबाट मुक्त भएको देश हो । संघीय प्रणालीमा गइसके पनि भारतलाई अहिले त्यसले टाउको दुखाउँदै छ । २८ ओटा राज्यमा टुक्रिसकेपनि अहिले कैयौं ठाउँमा
हामीलाई राज्य चाहियो भनि आन्दोलन हुदै छ । तिलंगारा, गोर्खाल्याण्ड लगायत कयौंले मागिराखेका छन् । भारतको संघीयता त अर्ध संघीयता हो । धेरै अधिकार त केन्द्रमा नै छ । भारत विशाल देश भएकोले र प्रर्याप्त आय स्रोत भएकोले त्यहाँ यो प्रणाली चलिरहेको छ । तर नेपालमा आफ्नो देशबाट उठेको आयले बाषिर्क बजेट बनाउन धौधौ हुन्छ । सामान्य काम गर्न पनि विदेशी चाहिन्छ । अहिले एउटा राज्य चलाउन नसक्नेले १५-१६ ओटा राज्य चलउँछौ भन्नु गलत हो । नेपालमा संघीयतामा जानु भनेको जातीय द्वन्द्व निम्त्याउनु, संयुक्त राष्ट्रसंघलाई बोलाउने अनि ढिलो चाँडो सुडान, इथोपिया, नाइजेरीया बनाउने हो ।
नेपालका ठूला पार्टीहरुले संघीय प्रणाली नै चाहेका छन नि ?
यी पार्टीहरु बाध्य भएर संघीय प्रणाली मानेका हुन् । उनीहरुको भित्रीआत्माले नै संघीय प्रणालीले यो देशमा फाइदा हुन्छ भन्ने ठानेको छैन ।
त्यसो भए संघीयता लाद्ने पक्ष चाहिँ को हुन् ?
लाद्ने पक्ष धेरै छन्, मैले अहिले किटानी नगरौं । जो नेपालमा जातीय राज्य बनाएर भाइभाइलाई फुटाएर शासन गर्न चाहन्छन्, तिनीहरुले लादेका हुन् ।
को हुन् त्यस्ता ?
जो पनि हुन् तर उनीहरु नेपालका उपज होइनन् । हुन्थ्यो भने नेपालको अन्तरिम संविधान लेख्ने समयमा संघीय प्रणाली लेखिन्थ्यो नी । पछिमात्र आएको छ यो कुरा । मधेशमा आन्दोलन भयो, त्यो आन्दोलन शोषक विरुद्ध, जमिनदार विरुद्ध भयो र हुदै छ । त्यही बेलामा संघीय प्रणाली घुसाइयो । संघीय प्रणाली लागु भएर मधेशका जमिनदारहरुलाई मात्र फाइदा भएको छ । मधेशका जमिनदारहरुले मधेशका भुमिहिनहरुलाई भुमि दिनुपर्छ भन्ने कुरा संसदभित्र सुन्नै चाहँदैनन् । संघीय प्रणालीको वकालत गर्छन् तर भुमि दिन चाहँदैनन् । संघीय प्रणालीबाट जातीय राजनीति गर्नेहरुबाट जनता झन् शोषित हुनेछन् ।
संघीय प्रणालीबाट जनता शोषित हुने छन्, एकात्मक प्रणालीबाट पनि जनता शोषित भएका छन् भने अब कुन प्रणाली उपयुक्त होला त ?
एकात्मक प्रणालीमा शोषित हुनुको मतलब के हो भने राज्य सत्तामा सीमित मान्छेको हुनु हो । त्यो त एकातमक प्रणालीबाट होइन नी मुठीभर शासक, जमिनदार, व्यापारीको हातमा सत्ता परेर हो । संघीय प्रणालीमा गएपछि ती शोषक, जाली फटाहाहरुको अन्त्य हुने होइन । नया प्रकारले फेरी शोषण सुरु हुन्छ । नयाँ जनवादी क्रान्ति गरेर बहुसंख्यक जनतालाई सहभागि गराए पछि मात्र जनताले सुःख पाउने हो ।
प्रसंग बदलौं, तपाईको पार्टीतिर जाउँ, तपाईको पार्टीबाट डिल्लाराम आचार्य फुटेर जानुको कारण के हो ?
उनीहरु ३९ जना केन्द्रीय समितिमा आफूसमेत जम्मा तीन जना बाहिर गएका छन् । उनीहरुले माओवादीले धेरै मोजमजा गरेको, पजेरो चढेको देखे । एक बर्षदेखि नै माओवादीहरुले भन्दै थिए तिम्रा डिल्लाराम हाम्रोमा आउँदै छ भनेर । अहिले त मान्छे त माओवादी पो जमाउँदै छन् । त्यहाँ पैसा कमाउन पाउने, मान्छे मारेपनि आफ्नो पार्टी सरकारमा गएपछि मिनाहा हुने , सम्पत्ती जोड्न पाइने भो । हामीसँग हिडेपछि पैदल हिडनु पर्ने दुःख पाउनु पर्ने, भएकाले अहिलेको आकर्षणको केन्द्र माओवादी भएकोले माओवादीमा गएका होलान । हिजो हामीसँग दुःख पाएकाहरु करोडौंको गाडी चढेका छन् । घर सम्पत्ती जोड्न पाएका छन् । माओवादीमा रंगीचंगी देखेर डिल्ला राम गएका हुन् ।
अहिलेको प्रधानमन्त्री निर्वाचन टुंगो नलाग्नुको कारण के होला ?
एक नम्बरमा एमाले हो । दोस्रो नम्वरमा मधेशी मोर्चा । अहिले उम्मेदवार उठेका कांग्रेस माओवादीलाई मलै केही भन्दिन । अब भोट हाल्नेले नहालेपछि निकर्ष निस्कन्छ ? राष्ट्रलाई अनिर्णयको बन्दी बनाउने मुख्य दोषी एमाले हो । त्यसपछि मधेशी मोर्चा । उनीहरु दुईवटाले भोट हालेपछि सजिलै निकास निस्कन्छ । उनीहरुले आ-आफ्नो दाउ हेरेर मुलुकलाई अनिर्णयको बन्दी बनाएका छन् ।
माओवादीको नेतृत्वमा र एमालेको नेतृत्वमा पनि बहुमतको सरकार बनेको थियो टिकेन, अब बहुमतको सरकार टिक्ला ?
त्यो चाहिँ आफ्नो महत्वकांक्षालाई ओझेलमा पार्ने तर्क मात्र हो । त्यो कुतर्क हो ।
सहमतीय सरकार प्रचण्डको पालामा बन्नु पर्थ्यो । त्यो भएन अनि बहुमतीय भयो । माधवकुमार भएको बेलामा पनि सहमतीय भएको भए धेरै राम्रो हुन्थ्यो त्यो पनि भएन । संसदभित्र बहुमतसिद्ध सरकार छँदा छँदै पनि प्रतिपक्षले १२-१४ महिनासम्म ढुंगामुढा गरेर अवरोध गर्यो त्यही सरकारमा जान लाई । यहाँ राजनीति गर्नेहरुले मागि खाने भाँडो बनाएर, आफ्नो व्यक्तिगत पदप्रतिष्ठा पुरा गर्ने, आफ्नो भोग पुरा गर्ने । त्यतातिर लाग्ने अनि संसदीय व्यवस्था असफल भइसक्यो, बहुमतीय प्रणाली असफल भइसक्यो, यस्ता कुर्तक हुन् ।
अन्तरिम संविधानमा सहमतिबाट निकास ननिक्लने बहुमतीय प्रणालीबाट जानु पर्छ भन्ने व्यवस्था राख्ने ? त्यही अन्तरिम संविधान लेखेकाहरुले अन्तरिम संविधानमा एक थोक छ, बहुमतीय असफल भो यो हुन्न् भन्न मिल्छ ? केही व्यक्तिका कारण मुलुक अनिर्णयको बन्दी बनेको हो । तटस्थ बसेकाहरुले बहुमतीय मुरली नबजाउन् । यो मुरली सुन्दैन कसैले । बहुमतको आधारमा सरकार बनाउँ । तिमीहरु बहुमतलाई यति रुचाउँछौ भने संविधान निर्माण बेलामा सहमत होऔं ।
फेरी बहुमतको सरकार बन्यो भने सरकारमा जान नपाएकाहरु ढुंङ्गा मुढा गर्न थाले भने के संविधान बन्ला त ?
सरकारमा जान नपाएर ढुंगा मुढा गर्ने, सरकारमा जान नपाए संविधान नलेख्ने, ती नालायकहरुलाई एक दिन जनताले एक दिन सजाय दिन्छ ।
थपिएको समयमा संविधान निर्माण होला त ?
विशेष गरेर यी दुई बर्षमा संसद र संविधानसभा तीन वटा पार्टीको वरीपरी घुमिरहेको छ । उनीहरुले संविधानसभा भित्र डिक्टेटरसिप चलाइरहेछ । र, यी तीनटा पार्टीहरुको कतिपय महत्वपूर्ण नेताहरु त
संविधानसभामा हाजिर नपुगेर विन्ती पत्र दिएर त्यहाँ ठगिराख्या छन् । यिनीहरुले संविधान बनाउन चाहिँ सकेनन् भने र यही सत्ताको लागि लुछाचुँडी गरे भने संविधान बनाउनु असम्भव छ । उनीहरुलाई सोध्नु पर्छ, अरु २२ वटा पार्टीले रात दिन कार्य गरेपनि कुनै अर्थ छैन । किनभने यी तीन वटा पार्टीको हातमा ४६१ मत छ । ४०१ मतले संविधान बन्छ । तीनै ठुला पार्टीको बीचमा सत्ताको
लागि यस्तो छ चालामाला । तीनै हाजिर हुदैनन्, संविधानसभामा समितिहरु पटक पटक गयल भएर विन्ती पत्र हालेर आफ्नो म्याद थापेका छन् । संविधान बन्ने नबन्ने कुरा तिनीहरुलाई सोध्नु पर्छ । उनीहरुले संसद चलाइदियो भने हामी त्यहाँ जान्छौ, चलाएन भने घरमै बस्छौ । उनीहरुले त हामीलाई निरिह बनाईदिएका छन् ।
No comments:
Post a Comment